Nhu cầu nội dung dịch thuật ngày càng tăng trên thị trường toàn cầu đã từ lâu vượt quá tổng năng suất mà con người có thể dịch được.
Việc phát minh ra bộ nhớ dịch (translation memory) là một cột mốc quan trọng trong sự phát triển của công nghệ biên dịch. Kể từ khi các học giả bắt đầu nghiên cứu khái niệm bộ nhớ dịch từ những 1970, bộ nhớ biên dịch đã trở thành một trong những trụ cột trong các công cụ hỗ trợ dịch thuật (CAT tools).
Bộ nhớ dịch là gì?
Bộ nhớ dịch là một cơ sở dữ liệu lưu các câu, đoạn văn hoặc phân đoạn văn bản đã được dịch trước đó.
Mỗi bản ghi hoặc phân đoạn trong bộ nhớ dịch bao gồm ngôn ngữ gốc, được gọi là “nguồn” và bản dịch, được gọi là “đích”. Các cặp này được gọi là đơn vị dịch (Translation Unit).
Không giống như dịch máy, Bộ nhớ dịch cung cấp khả năng tái sử dụng các bản dịch trước đó và xử lý các phân đoạn lặp lại trong dự án.
Bộ nhớ biên hỗ trợ quá trình bản ngữ hóa, cải thiện đáng kể chất lượng, tốc độ, tính nhất quán và hiệu quả của công việc biên dịch.
Bộ nhớ dịch hoạt động như thế nào?
Bộ nhớ dịch chạy ngầm dưới một phần mềm hỗ trợ dịch thuật đưa ra gợi ý câu dịch trong quá trình bạn biên dịch .
Phần mềm dịch sẽ phân tích kỹ văn bản nguồn và truy xuất các nội dung đã dịch khớp với nội dung trong bộ nhớ dịch. Biên dịch viên có thể xem cả văn bản nguồn lấy ra từ cơ sở dữ liệu và bản dịch gợi ý.
Biên dịch viên có thể so sánh văn bản nguồn gốc và đưa ra lựa chọn: (1) Chấp nhận bản dịch gợi ý, (2) chỉnh sửa bản dịch gợi ý hoặc (3) tạo bản dịch hoàn toàn mới.
Sự tương đồng giữa phân đoạn nguồn và phân đoạn đích được biểu thị bằng tỷ lệ phần trăm (100% là kết quả khớp hoàn hảo) cùng với đó những khác biệt được sẽ được đánh dấu bằng màu chữ hoặc màu nền.
Sử dụng bộ nhớ dịch mang lại những lợi ích gì?
Biên dịch viên, doanh nghiệp hay dịch vụ dịch thuật có thể đạt được những lợi ích đáng kể khi sử dụng bộ nhớ dịch.
Bộ nhớ dịch đảm bảo tính nhất quán
Đây là một trong những lợi ích lớn nhất và mọi người tham gia (khách hàng, người sử dụng cuối cùng, biên dịch viên, hiệu đính viên, dịch vụ dịch thuật…) đều có thể hưởng lợi từ việc nhất quán. Tạo ra bản dịch nhất quán là một phần quan trọng trong công việc của một biên dịch viên - một trong những tiêu chí chất lượng chính. Tuy nhiên, khi hai dự án dịch thuật có liên quan cách nhau hàng tháng thậm chí hàng năm, nhớ lại cách dịch trước đây thực không dễ.
Biên dịch viên cần rà soát lại các bản dịch trước đây của mình, nhưng không phải lúc nào, việc này có thể được thực hiện đầy đủ. Ngay cả khi một hiệu đính viên kiểm tra lại bản dịch, họ cũng gặp khó khăn tương tự vì họ cũng là con người.
Nếu vấn đề nhất quán không được chú ý, người dùng cuối sẽ phải trả giá gặp các bản dịch không nhất quán mà ảnh hưởng đến trải nghiệm hay thao tác khi sử dụng bản dịch. Điều này có thể nhanh chóng ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu.
Bộ nhớ dịch cho phép các bên tiết kiệm chi phí cho các bản dịch lặp lại
Khi một công ty dịch thuật được cung cấp bộ nhớ dịch, họ sẽ phân tích nội dung cần dịch để kiểm tra các kết quả khớp chính xác và khớp rời rạc. Sau đó, họ thường chiết khấu cho khách hàng một mức giá tương đương với tỉ lệ khớp vì họ cần ít thời gian và công sức hơn khi dịch những phân đoạn trùng lặp.
Vì vậy, những dự án có nội dung lặp lại cao đòi hỏi công việc thực tế ít hơn nhiều ước tính ban đầu, do đó có thể tiết kiệm một khoản chi phí lớn.
Giảm chi phí các dự án biên dịch dài hạn; ví dụ: các công ty sản xuất thường đưa ra các mẫu (mô-đen) mới, đi cùng với đó là các sổ tay hướng dẫn sử dụng, hướng dẫn vận hành, sửa chữa… các sổ tay mới chủ yếu chỉ thay đổi các thông số và hầu hết nội dung dịch đều lặp lại. Sử dụng bộ nhớ dịch với loại hình văn bản này có thể tiết kiệm ít nhất 90% chi phí biên dịch.
Đối với các dự án tài liệu lớn, khoản tiết kiệm nhờ sử dụng Bộ nhớ dịch có thể thấy rõ ngay cả với lần dịch đầu tiên, nhưng thông thường khoản tiết kiệm đó chỉ rõ ràng khi dịch các phiên bản tiếp theo của dự án đã dịch và sử dụng bộ nhớ dịch.
Bộ nhớ dịch giúp thời gian quay vòng nhanh hơn và doanh thu cao hơn
Bộ nhớ dịch cho phép giao bản dịch nhanh hơn. Biên dịch viên sử dụng bộ nhớ dịch sẽ dịch nhanh hơn khi có nhiều kết quả trùng khớp. Điều này sẽ cho phép họ nhận nhiều dự án hơn và làm việc cho nhiều khách hàng hơn, tác động tích cực đến thu nhập của họ.
Đối với một thương hiệu muốn dịch ứng dụng hoặc sản phẩm của mình, việc nhận bản dịch nhanh hơn giúp lộ trình tiếp thị sớm hơn và họ có thể tập trung vào việc ra lò các sản phẩm khác. Điều này cũng có nghĩa tạo ra doanh thu cao hơn.
Quản lý tốt hơn với cơ sở dữ liệu tập trung:
Cơ sở dữ liệu tập trung tạo ra nhiều lợi ích đối với việc quản lý tài nguyên dịch:
Bảo mật tốt hơn: Dữ liệu tập trung giúp doanh nghiệp có thể áp dụng những biện pháp bảo mật cả phần cứng và phần mềm dễ dàng hơn và mạnh mẽ hơn.
Sao lưu dữ liệu hiệu quả hơn: cơ sở dữ liệu tập trung giúp tự động hóa việc sao lưu dữ liệu cả trực tuyến và ngoại tuyến.
Truy cập dữ liệu dễ dàng và hợp lý: Người sử dụng bộ nhớ dịch (quản lý dự án, biên dịch viên, hiệu đính viên…) có thể truy cập cơ sở dữ liệu tập trung mọi nơi, mọi lúc theo phân quyền của họ để thực hiện công việc kịp thời và hiệu quả.
